Arkitektura Client-Server
Arkitektura Client-Server quhet ndryshe arkitektura me dy shtresa. Modeli client-server eshte nje strukture e nje aplikacioni te shperndare qe ndan detyra dhe pune ndermjet ofruesish burimesh dhe sherbimesh qe quhen server dhe shfrytezuesish burimesh dhe sherbimesh qe quhen klient. Klientet dhe serverat mund te komunikojn mbi nje rrjet kompjuterik ne hardware te ndare ose mund te gjenden ne te njejtin sistem, pra nje paisje kompjuterike mund te sherbeje ne te njejten kohe si klient dhe si server. Nje server host ekzekuton nje ose me shume programe te ndryshme te cilat shperndajne burimet e tyre me klientin.
Serverat jane kompjutera te cilet ne varesi te ngarkeses qe do te kene, kane edhe parametrat e tyre. P.sh. nje server qe do te perdoret per hostimin e www.facebook.com i cili ka miliona vizita, normalisht qe duhet te jete me parametra shume te larta. Ndersa nje server qe do te hostoje nje faqe testi te krijuar nga ne, mjafton edhe me parametra te vogla duke qene se nuk do te ngarkohet me vizita te shumta. Serverat jane kompjutera ne brendesi te te cileve instalohen sisteme dhe programe qe do te kryejne pune dhe detyra specifike. Pra, kur flasim per termin "Server" nuk duhet te mendohemi se cfare jane, sepse server mund te konsiderohet edhe nje kompjuter i zakonshem ne rast se ne instalojme mbi te sistemin e duhur se bashku me disa aplikacione specifike si p.sh. nje webserver. Se cfare eshte nje webserver do te flasim ne seksionin tjeter.
Nga ana tjeter nje kompjuter "Klient" eshte cfare do lloj kompjuteri normal qe gjendet ne glob i afte per te kryer nje kerkese per sherbim. Cdo te thote kerkese per sherbim? Ne rast se ti po hap nje faqe ne brouser, dhe shkruan http://www.facebook.com e me pas klikon Enter, kjo eshte nje kerkese. Pra, ti kerkove qe ne brouser te shfaqej faqja facebook.com. Ne kete menyre ke bere nje kerkese per nje sherbim, sepse ne vetvete facebook eshte nje sherbim, nje rrjet social ku mund te kryesh veprime te ndryshme sic eshte komunikimi me shoqerine. Ne kete rast kompjuteri juaj konsiderohet Klient. Kerkesa qe kompjuteri juaj beri shkon diku dhe perpunohet, shkon drejt nje serveri diku ne glob, dhe pasi serveri e kupton se ti po kerkon te aksesosh sherbimin e facebook-ut, ai te kthen pergjigje duke te paraqitur facebook-un ne brouser.
Si realizohet ky lloj komunikimi?
Gjuha e komunikimit ndermjet klientit dhe serverit eshte protokolli HTTP. Ashtu si njerezit midis tyre merren vesh me ane te nje gjuhe njerezore p.sh. "Gjuha Shqipe", ashtu edhe ndermjet ketyre dy kompjuterave gjendet kjo lloj gjuhe komunikimi. Nepermjet kesaj gjuhe kompjuterat jane te afte te bejne kerkesa per sherbime te ndryshme dhe te marrin pergjigje. Nepermjet HTTP kompjuterat dergojne edhe te dhena midis tyre, sepse ne rastin e mesiperm ku serveri na ktheu faqen e facebook, ai realisht ka derguar te dhena te ndryshme sic jane: kode HTML, CSS, Javascript apo imazhe dhe video etj. Pra, nepermjet ketij protokolli komunikimi, kompjutera te ndryshem ne largesi jane te afte te komunikojne dhe te shperndajne midis tyre informacione te ndryshme. Klienti kerkon nje sherbim te caktuar, dhe serveri i pergjigjet ne varesi te sherbimit dhe mundesise qe ka per t'ju pergjigjur.